Nitlaq kollox minn idi biex naqrah!

Kummenti tal-qarrejja:

Bin Għisa,
għadni kemm spiċċajt naqra l-ewwel żewġ strixxikli mis-sensiela tal-Gawgaw u l-Imlejka. Ħadt gost ħafna naqrahom, għal bosta raġunijiet.

L-ewwel nett għoġobni l-ħolqien tal-karattri u s-sitwazzjonijiet fl-isfond tal-ħrejjef Maltin u tat-tradizzjonijiet orali (almenu hekk deherli li kienu ċerti referenza għal "jgħidu li..."). Fil-fehma tiegħi, kemm bħala qarrej u kemm bħala bniedem li ninteressa ruħi fil-kitba kreattiva, ix-xogħol tiegħek jiftaħ toroq verament ġodda għax jinqeda bit-tradizzjoni b'mod ġdid u konvinċenti. 

U konvinċenti ħafna u sabiħ, għalija, huwa l-lingwaġġ. Filwaqt li f'kuntest differenti jista' jinstema' arkajku, fil-kuntest ta' dawn l-istrixxikli huwa għal konsistenti mal-proġett kollu. Mhux biss jinstema' sabiħ u konvinċenti talli għalija, minkejja (jew forsi minħabba) l-għeruq tiegħu, jinstema' innovattiv ħafna. 

Għoġobni ħafna, m'għandniex xi ngħidu, il-Malti idjomatiku, espressiv, naturali.

U għoġbitni l-produzzjoni kollha kemm hi, anki bin-noti fuq wara (li nħoss pero' li m'għandhomx jieħdu post l-istorja, kif ħassejt ftit li għamlu fit-tieni strixxiklu). Ikolli ngħid li m'għoġbitnix in-nota dwar Friggieri fit-tieni strixxiklu, rajtha żejda ladarba inti kont diġa' għedt minn fejn ħadt il-versi fl-istorja nfisha. U min irid jista' jinduna li bagħbasthom... Fuq il-produzzjoni ngħidlek biss li naħseb li għandek tagħti trimmjatura fuq il-lemin, fejn il-karti joħorġulek 'il barra minkejja li dan se jaffettwalek il-margin fuq ġewwa... hekk jidhrulek ħafna iktar puliti.

Minħabba li għalija dan huwa proġett kreattiv interessanti u innovattiv ħafna, għandi kurżita' kbira nkun naf kif intlaqa' minn nies mhux midħla tal-letteratura jew l-istudju tal-Malti. Għandi fidi li bi ftit sforz ta' marketing u bil-ħruġ ta' aktar strixxikli fis-sensiela, dan ix-xogħol jista' mhux biss jinqara imma jispira lil ħaddieħor, joħloq is-sottokultura tiegħu (forsi anki l-kultura tiegħu). Hemm fejn timraħ: films, tpinġijiet, websajts, karattri oħrajn, interess fil-kultura orali u fil-ħrejjef Maltin, lirika u mużika... Ma naħsibx li qed nara kbir. Naf, trid timxi u ġġib 'il min jimxi... imma dan diġa' qed tagħmlu. Kieku ma wasaltx s'hawn.

Fuq l-istorja nista' ngħidlek biss li nixtieq inkun naf kif se tiżviluppa, 'il fejn se tiġbed. In-nisa donnhom kollha fihom ġisem u mhux wisq iżjed, imma forsi għad jissorprenduni. Mill-bqija l-istorja f'idejk. Żgur li ma tantx nista' ngħinek jew indawlek jien.

Bin Għisa, tlabtni ngħidlek x'naħseb - domt biex weġibt, imma dan m'għandu x'jaqsam xejn max-xogħol mill-isbaħ li qed tagħmlu int u l-barba Kieli. Għandu x'jaqsam biss mal-fatt li dejjem nispiċċa bix-xogħol b'lura. Li nista' ngħidlek hu li meta joħroġ li jmiss (jew ġa ħareġ?) nitlaq kollox minn idi biex naqrah. U mhux qed nitnejjek, ovvjament.

Saħħiet u proset/grazzi mill-ġdid
Adrian

Bin Għisa u l-barba Kieli

L-avventura li bdiet minn Malta.

Il-karattru Corto Maltese maħluq fis-snin 60 mill-istrixxikolist Hugo Pratt, se jkun is-suġġett ta’ taħdita u espożizzjoni fil-Kavallier ta’ San Ġakbu bejn it-28 ta’ Novembru u l-24 ta’ Diċembru 2012. It-taħdita se tkun ippreżentata minn Marco Steiner, ġurnalist li jispeċjalizza f’Hugo Pratt u x-xogħlijiet tiegħu. Mill-informazzjoni li ksibna, t-taħdita se ssir fit-28 ta’ Novembru fil-kamra tal-mużika fis-6.00 ta’ filgħaxija bħala inawgurazzjoni għall-wirja bl-isem ta’ “Corto Maltese, the spirit of a journey”.

Corto Maltese, baħħar, vjaġġatur u fittiex tat-teżori, huwa bniedem ta’ ftit kliem, vagabond imma b’qalb  tad-deheb li tħenn għall-batut. Twieled il-Belt Valletta fl-10 ta’ Lulju 1887 minn baħri Brittaniku u żingara minn Andalusija, saħħara u prostituta magħrufa bħala “it-tfajla ta’ Ġibiltà”. Il-personaġġ ta’ Corto jissimbolizza x-xettiċiżmu tal-awtur Hugo Pratt, f’dawk li huma asserazzjonijiet nazzjonali, ideoloġiċi u reliġjużi. L-istejjer li jgħaddi minnhom il-karattru ta’ Corto Maltese mimlijin fantasija iżda għandhom sfond storiku u b’doża poetika inġenerali.  

Din l-attività hija inizjattiva ta’ l-organizzaturi tal-Comic Con u l-Ambaxxata Franċiża f’Malta, b’tentattiv biex ikun introdott dan il-personaġġ f'Malta iżda li għandu kult għalih b’eluf ta’ segwaċi  fil-kontinent Ewropew. F’Malta huma l-ftit li jafu bih u dan forsi minħabba li r-rumanzi grafiċi li kiteb Hugo Pratt mhumiex faċilment disponibbli fil-lingwa Ingliża. Fit-tmenijiet kienu saru numru ta’ traduzzjonijiet iżda jingħad li l-livell tagħhom ma kienx wieħed adegwat. Din is-sena id-dar tal-pubblikazzjoni fl-Amerika, Universe, ippublikat mill-ġdid “The Ballad of the Salt Sea” bħala ri-introduzzjoni tal-personaġġ Corto Maltese fin-dinja anglofona. Jidher li din il-pubblikazzjoni ma ntlaqgħetx tajjeb mal-ammiraturi ta’ Corto Maltese minħabba l-format mibdul minn dak oriġinali ta’ Pratt.  

Fil-Lejl Imdawwal tal-2009 kienet ittellgħet rappreżentazzjoni dwar il-karattru ta’ Corto Maltese bħala introduzzjoni tiegħu mal-pubbliku Malti. Matul l-istess żmien li saret din ir-rappreżentazzjoni, xi ħadd sprejja x-xbieha tal-Corto mal-kantuniera ta’ Triq Melita ma’ Triq id-Dejqa, bħallikieku biex iħalli marka, imqar jekk temporanja, li tfakkar ir-rabta, avolja żgħira, ta’ dan il-personaġġ mal-gżira ta’ Malta. B’kollox hemm madwar erbatax-il pubblikazzjoni fil-forma strixxikolata li oriġinarjament inkitbu bil-Franċiż jew Taljan u li aktar tard inqalbu għal bosta ilsna oħra madwar id-dinja.

Xbieha ta' Corto sprejjata fi Triq Melita, l-Belt Valletta.

             Silta mill-film animat "Ballad of the Salt Sea"

Statwa ta' Corto Maltese fil-belt tal-komiks, Angoulême, Franza.

The Ballad of the Salt Sea - il-volum li ħareġ din is-sena.

EXTRA EXTRA...!

Fil-jiem tal-Comic Con fil-Kavallier ta’ San Ġakbu, 8 u 9 ta’ Diċembru 2012 se naraw numru sabiħ ta’ artisti żgħażagħ delettanti tal-komiks, iniedu l-pubblikazzjoni tagħhom f’dan l-avveniment, xi uħud għat-tieni darba.

Pilot Comic Anthology, it-tieni edizzjoni se jkollha t-tema Medjevali wara l-edizzjoni tas-SteamPunk tas-sena l-oħra. Proġett misjuq minn Fleur Scortino u Audrienne Degiorgio li jgħaqqad l-isforz artistiku ta’ għadd ta' kontributuri fejn jaraw ix-xogħol tagħhom ippubblikat f’volum attrajenti sewwa sew bħal ma hu l-Pilot Comic Anthology. Il-kontributuri ta’ din l-edizzjoni Medjevali huma l-edituri stess Fleur Sciortino b’”The Unquiet Grave” u Audrienne Degiorgio bir-rakkont grafiku tagħha “The Witch and the Sleeper.” Magħhom ukoll se naraw ix-xogħol kreattiv ta’ Davida Flores “A King and Pope’s Bane” li tittratta dwar l-aħħar jiem tat-Templari. Dan ix-xogħol ta’ Davida mhux l-ewwel wieħed li qed tippubblika għaliex hija ilha tpenġi regolarment f’suppliment ta’ gazzetta partikulari indirizzat għat-tfal sa mill-2002. Fiż-żgur li dan huwa l-ewwel xogħol tagħha mingħajr kulur indirizzat għall-adulti. Kontributuri oħrajn huma Abbie Theuma b’”Walls” għat-tieni darba mal-Pilot Comic Anthology, kif ukoll Rebecca Portelli b’The Hunter’s Tale”. Ma’ dawn f’din l-edizzjoni Medjevali jiżdiedu Daniel Mercieca, Iella (Daniela Attard) u Denitsa Petkova, lkoll b’xogħol ta’ livell għoli.

Pubblikazzjoni oħra ta’ interess hija “A Space Boy Dream” ta’ Mark Scicluna u Moira Zahra li tittratta l-ġrajjiet li jiltaqa’ magħhom kuljum, ġuvnott ta’ 23 sena, flimkien mal-ħbieb u l-familja tiegħu fil-ħajja moderna tal-lum.

Komiks oħrajn li se joħorġu għall-ewwel darba huma “Maya’s first flight” ta’ Janelle-Marie Zammit u “Hero & Leander” id-debutt ta’ artista Olandiża Suzanne de Kock.
                                                                                                                               

Fleur Sciortino

Audrienne Degiorgio

Abbie Theuma

Jeanelle Marie Zammit

Mark Scicluna /Moira Zahra

Tajjeb għax tajjeb... Tajjeb għax Surġent!

                                    Kartellun impenġi minn Dell (Robert Zammit)

Mill-kitba ta’ Bin Għisa u t-tpenġija ta’ Dell, twieled Piju s-Surġent. Sebgħu dritt, ma jdurlekx mal-lewża u lanqas ma jħalliha ħelwa għal melħa. Fi kliem ieħor Piju s-Surġent raġel sod u tal-kelma u dak li għandu jgħid, jgħidulek...bla tlaqliq. Fl-istejjer tiegħu li s’issa dehru tnejn, narawh jeħodha max-xjaten u l-uħux, jifqalhom wiċċhom, imegħekom megħka tajba u jagħtihom xebgħa kif tmiss il-liġi. Piju s-Surġent donnu laqat korda mil-qarrejja tal-Komiks tas-Sikkina. Bin Għisa stqarr li dan  il-karattru għandu potenzjal u jista’ jkun li fil-futur jagħtina storja oħra ta’ dan il-karattru enigmatiku. Piju s-surġent imdawwar bil-misteri. Hu telaq il-korp bla nafu għaliex imma spiss ikun imsejjaħ f’nofs ta’ lejl biex iżomm l-ordni li hi mhedda mill-forzi tad-dlam. Insibuh bħala Aġent tal-Qamar li minn tfulitu tah poteri speċjali, Piju jitkellem mal-ħares u dan jibgaħtu b’missjoni għand boxxla xjaten. Minn dawn tal-aħħar, għad hawn minnhom kemm trid jiġru mas-saqajn u Piju s-Surġent żgur li se jkollu jħabbat wiċċu magħhom waqt ir-ronda tiegħu ta’ billejl.

Kartelluni Kranium/Comic Con

Qatt għaddielek minn rasek li hemm min raqad ma’ waħda u xorrbitlu ruħu? Qatt immaġinajt li tista’ tara l-mejtin jitkellmu? Qatt rajt ħanżira ssuq vann? Dawn u ħafna iktar ħwejjeġ strambi jiġru fir-rakkonti tas-sensiela L-Għid tal-Erwieħ – Kranium (Rock Band), strixxikli li joħorġu l-Komiks tas-Sikkina.

Għall-okkażjoni tal-Comic Con 2012, Dell (Robert Zammit) penġa b’sengħa ta’ artist, poster li juri l-karattri li s’issa ltqagħu magħhom ir-rock band Kranium fl-inkontri tagħhom mad-dinja sopranaturali tas-sħaħar u l-uħux. Fil-Komiks tas-Sikkina s’issa, nsibu tliet strixxikli tal-Kranium li jirrakkontaw it-trasformazzjoni ta’ wieħed mill-membri tal-band minn bniedem normali għal mostru – waħx ikkontrollat minn draga (speċi ta’ saħħara ħażina) mqabbda mis-Serp tas-Seba’ Rjus, f’konfoffa biex jirbħu s-saltna ta’ Ċensa l-Mewt. Il-Kranium idoqqu mużika oriġinali tagħhom imsejħa Demon-Metal, jiġġerrew ‘l hawn u ‘l hinn bil-vann stramb tagħhom imsejjaħ ukoll il-Karozza tan-Nar, għaliex jingħad li ħareġ mill-foroġ tax-xjaten-qaddejja tas-Serp.

Segwu l-istorja tal-Kranium fl-istrixxikli tal-Komiks tas-Sikkina li se jkunu għal bejgħ fil-Comic Con ta’ din is-sena fit-8 u d-9 fil-Kavallier ta’ San Ġakbu l-Belt. It-tliet strixxikli tal-Kranium huma dawn:

1.       Ara ġejja l-Mewt għalik

2.       Bla rqad sa tlugħ ix-xemx

3.       Il-Qamar fil-bir

Se taqta’ figura tajba!

Il-Malta Comic Con dalwaqt se tesponi t-talenti Maltin u Barranin fl-ikbar attività li qatt organizzat s’issa. Ħafna huma dawk l-artisti delettanti tal-komiks li bħalissa jinsabu fl-aħħar pinzellati tax-xogħol tagħhom biex juru x’jafu waqt dan l-avveniment uniku f’Malta filwaqt li massa ta’ madwar erba’ u għoxrin artist  barrani se jkunu ukoll preżenti fil-Comic Con bl-artworks, il-kotba u dak kollu li se jġibu magħhom. Il-Comic Con din is-sena żgur se taqta’ figura tajba mal-pubbliku li d-diriġenti tagħha qed jistennew li jkun numeruż ġmielu.

Unika ukoll għal din is-sena hija, li l-Comic Con għall-ewwel darba se tinvadi kull rokna u sala li hemm fil-Kavallier ta’ San Ġakbu biex titrasformah f’festival ibaqbaq bl-elementi kkuluriti, avventurużi u eċitanti rimonmati mad-dinja tal-komiks. Tmiem il-ġimgħa li mhux ta’ min jitilfu!

Il-biljetti qed jgħidulna diġa bdew jinbiegħu. Żuru waħda s-sit hawnhekk biex taraw b’għajnejkom stess x’se joffri dan l-avveniment annwali tal-komiks.